Çeşitli alanlarda yüksek lisans yapan öğrencilerden dönem sonunda bir araştırma makalesi yazmaları istendiğinde, bu konuda fikirlerinin olmadığına tanıklık ettim. O yüzden burada kısa ve açık bir şekilde bir araştırma ödevinin aşamalarından ve olmazsa olmazlarından bahsedeceğim.
Belki de en zor aşamalardan biri ne konuda araştırma yapacağınıza karar vermek. Burada bir de öğretim elemanlarının farklı bakış açıları olduğunu ve farklı fikirleri beğeneceklerini söylemek lazım: Araştırmak üzere seçtiğiniz konu bir öğretim üyesi tarafından pek beğenilmezken bir başkası için ilgi çekici olabilir – fakat bu konuyu yeterince okuma yaparak seçtiğinizden emin olmalısınız, yani seçtiğiniz konu cidden zaman ve çaba harcamaya değmeyecek bir konu da olabilir. Sonuçta dersin öğretim üyesi ile görüşüp mutabık olmalısınız.
Seçtiğiniz konu kişisel ilgi ve meraklarınıza, gözlemlediğiniz sorunlara vb. dayanabilir. Ancak konu ile ilgili derinlikli bir okuma yapmanızda fayda var – ki böylece literatürde eksik olan, gerçekten merak edilen, hakkında çelişkiler olan bir konuyu tespit edebilirsiniz.
Şimdi araştırma makalesinin içeriğine bakalım:
- ABSTRACT : Araştırmanın özetinin sunulduğu bölümdür. Araştırmanın konusu, metodu, katılımcıları, ve elde edilen temel sonuç burada paylaşılır. Bu bölüm genellikle 150-250 kelime civarında olur.
- INTRODUCTION : Genel olarak konuyu ve temel arkaplan bilgilerini verdiğiniz bölüm. Araştırmanın amacını ve odağını belirtirken, bu konunun neden araştırmaya değer bir konu olduğunu, ve literatüre ne katacağını da belirtmelisiniz.
- LITERATURE REVIEW : Araştırma konunuz üzerine daha önceden yapılmış önemli araştırmaları, bulguları, hipotezleri, teorileri vb. sunduğunuz bölüm. Bu bölümde, konunuzla ilişkili olan literatürü tanıtmaya; konunuza göre çok geniş, ya da alanda konunuzla ilgili önemli bilgileri atlayacak kadar dar tutmamaya özen göstermelisiniz. Bu bölümün sonunda araştırma sorularınızı sunacağınızı aklınızda bulundurarak, literatürdeki boşluğu ya da ihtiyacı tespit etmeniz ve araştırmanızı bunun üstüne inşa ettiğinizi belirtmeniz önemli. Literatür taraması sayesinde sorduğunuz sorulara dair hipotezler üretebilirsiniz; daha da önemlisi ‘Discussion’ kısmında sonuçlarınızı literatüre atıflarda bulunarak tartışacağınız için ödevin temeli diyebileceğimiz bu kısmı sağlam tutmakta özellikle fayda var.
- RESEARCH QUESTIONS: Literatürü sunduktan sonra, araştırma sorularınızı tanıtıyorsunuz. Sorularınızın yeterince spesifik olduğundan, bu soruları pratik olarak araştırmanızın mümkün olduğundan, ve soruların çok açık ve anlaşılır olduğundan emin olun. Bu kolay gibi görünen ama aslında zorlu bir iş; o yüzden sorulara dair öğretim üyenizden ya da arkadaşlarınızdan vs. fikir almak iyi olacaktır.
- METHODOLOGY: Bu bölümde araştırma dizaynınızı ve kullandığınız metotları anlatmalısınız. Anlatımınız, çalışmanın okuyanlar tarafından replike edilmesine (tekrarlanabilmesine) imkan verecek kadar detaylı olmalı. Bu bölümde genel olarak aşağıdaki başlıklar olur (Araştırma konunuza göre bunlara ek başlıklar içeren ya da bunlardan bir ikisini içermeyen bir metodolojiniz de olabilir):
- Setting : Araştırmanın nerede yapıldığını belirtmelisiniz.
- Participants : Katılımcılara dair arkaplan bilgilerini ve katılımcıların araştırma sorularınızla ilişkili olan özelliklerini belirtmelisiniz.
- Instruments : Kullandığınız araçları tanıtmalısınız. Örneğin, bir anket mi, mülakat mı, gözlem mi, ya da bir deney mi yaptınız, günlük mü tutturdunuz, gibi.
- Analysis : Ortaya çıkan nicel ya da nitel bulguları nasıl analiz ettiğinizi (örneğin, kullandığınız kodlamaları, istatistikleri [t-test, ANOVA, REGRESSION vs], yorumlama yöntemlerinizi) sunmalısınız.
- RESULTS : Analizinizden ortaya çıkan sonuçları sunduğunuz bölüm. Nicel veriler üzerinde çalışıyorsanız, burada okuyucunun işini (ve kendi işinizi) kolaylaştırmak için tablolardan veya grafiklerden yararlanabilirsiniz (örneğin, öğrencilerin sınav sonuçlarının istatistiklerine dair bir tablo). Ya da verileriniz nitelse, mesela bir mülakat yaptıysanız, mülakatlardan çıkan önemli alıntıları burada sunabilirsiniz. Burada sonuçları sunmalı ancak bunların neyi ifade ettiğini ya da önemini bir sonraki bölüme (Discussion) saklamalısınız.
- DISCUSSION : Bu bölümde ‘Results’ kısmında sunduğunuz veriler ve en başta yaptığınız literatür taraması üzerinden ‘research question’larınızı cevaplamaya çalışmalı, sonuçları yorumlamalısınız. Birçok kez sonuçlar hipotezinizde beklediğiniz gibi çıkmayacaktır; o yüzden, literatüre dönüp bulgularınızı açıklamanıza yararlı olacak, daha önce bakmamış olabileceğiniz diğer çalışmalara bakabilirsiniz. Araştırmanın eksikliklerini (Limitations) ve gelecekte yapılacak araştırmaların hangi konuları ele alabileceğini de (Recommendations for Further Research) bu bölümde verebilirsiniz (Bunlar için ayrı bir başlık da açabilirsiniz).
- CONCLUSION : Araştırmanızı özetlemeli, neyi bulduğunuzu ve önerdiğinizi kısaca sunmalısınız.
- REFERENCES: Araştırmanızda atıfta bulunduğunuz çalışmaların referanslarını sıraladığınız kısım. Genellikle referansları APA formatında vermeniz istenir. Buraya üç tane APA referans örneği koyuyorum (En çok buralardan alıntı yapıldığı için sırasıyla bir Journal Article, bir Book Chapter, bir de Book referansı koyuyorum). Referansları siz alfabetik sıraya göre vermelisiniz.
- Bachman, L. F., Lynch, B. K., & Mason, M. (1995). Investigating variability in tasks and rater judgements in a performance test of foreign language speaking. Language Testing, 12(2), 238-257.
- Canale, M. (1983). From communicative competence to communicative language pedagogy. In J. C. Richards, & R. W. Schmidt (Eds.), Language and communication (pp. 2-27). New York: Longman.
- Brown, P., & Levinson, S. C. (1987). Politeness: Some universals in language usage. Cambridge: Cambridge University Press.
